Coroczny raport Światowej Rady Żeglugowej (WSC), opublikowany w czerwcu 2025 roku, szacuje, że w 2024 roku za burtą znalazło się 576 kontenerów — ponad dwukrotnie więcej niż 221 kontenerów utraconych w roku poprzednim. Choć jest to znaczący wzrost, liczba ta pozostaje znacznie poniżej 10-letniej średniej wynoszącej 1 274 kontenery rocznie.
Wzrost strat był w dużej mierze spowodowany zakłóceniami handlu na Morzu Czerwonym, gdzie na skutek stałych ataków na statki handlowe globalni przewoźnicy skierowali ruch na Przylądek Dobrej Nadziei. Według danych WSC, liczba tranzytów przez Przylądek wzrosła o 191 proc. w porównaniu z 2023 rokiem, co oznacza więcej jednostek na wodach znanych z niebezpiecznych warunków morskich.
35 proc. strat wokół Przylądka Dobrej Nadziei
Region Przylądka Dobrej Nadziei odpowiadał za nieproporcjonalnie dużą część globalnych strat. Na podstawie danych Południowoafrykańskiego Urzędu Bezpieczeństwa Morskiego (SAMSA) raport wskazuje, że około 200 kontenerów zostało utraconych tylko w tym rejonie, co stanowi 35 proc. globalnych strat kontenerowych w 2024 roku. Wśród tych zdarzeń znalazły się trzy incydenty z utratą odpowiednio 44, 46 i 99 kontenerów.
WSC tłumaczy tę koncentrację strat trudnymi warunkami pogodowymi w regionie, zwłaszcza podczas zimy na półkuli południowej. Obszar ten charakteryzuje się stromymi, nieprzewidywalnymi falami powstającymi w wyniku zbiegu kilku systemów pogodowych.
Ekstremalne zjawiska pogodowe, szczególnie w trakcie zimy na półkuli południowej, doprowadziły do nieproporcjonalnie wysokich strat” — czytamy w raporcie.
Sytuacja się poprawia
Pomimo wzrostu rok do roku, ogólny trend pozostaje pozytywny. WSC zauważa, że średnia liczba utraconych kontenerów w ciągu trzech lat spadła do 489 rocznie (2022–2024), w porównaniu do 1 061 rocznie w poprzednim trzyletnim okresie (2021–2023).
2024 jest drugim rokiem, w którym organizacja uwzględnia dane o odzyskanych kontenerach. W ubiegłym roku odzyskano dwa kontenery.
Obowiązkowe zasady raportowania od 2026 roku
Raport podkreśla kilka długoterminowych działań branży mających na celu ograniczenie strat kontenerowych oraz poprawę bezpieczeństwa morskiego. Wśród nich jest nadchodzący obowiązek zgłoszeń w ramach Konwencji SOLAS Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO), który wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku. Zgodnie z nowymi zmianami do rozdziału V, przepisów 31 i 32 SOLAS, wszystkie straty kontenerów będą musiały być raportowane przez przewoźników, zarówno jednostki utracone, jak i dryfujące.
Badania branżowe wskazują praktyczne rozwiązania
Raport szczegółowo opisuje zakończenie projektu TopTier Joint Industry Project (JIP), wieloletniej inicjatywy badawczej rozpoczętej w 2021 roku i prowadzonej przez Maritime Research Institute Netherlands (MARIN). Projekt zgromadził ponad 40 interesariuszy, w tym firmy żeglugowe, państwa bandery, towarzystwa klasyfikacyjne oraz producentów sprzętu, aby zbadać przyczyny utraty kontenerów i opracować środki zapobiegawcze.
Według WSC, ostateczny raport TopTier zostanie przekazany IMO we wrześniu 2025 roku. Raport ma zawierać „praktyczne rekomendacje” zarówno dla organów regulacyjnych, jak i operatorów branży.
Dokonano znacznego postępu w identyfikacji głównych przyczyn utraty kontenerów oraz w opracowywaniu narzędzi i szkoleń pomagających przewoźnikom i marynarzom zapobiegać incydentom” — podkreśla WSC.
Równolegle Rada uruchomiła program WSC Cargo Safety Program we współpracy z National Cargo Bureau, mający na celu redukcję pożarów na statkach wywołanych przez niezgłoszone lub błędnie zadeklarowane towary niebezpieczne. Program wprowadza pierwszy na rynku system kontroli ładunków, wspierany przez narzędzia cyfrowe i algorytmy ryzyka oparte na sztucznej inteligencji.
System będzie analizował dane dotyczące rezerwacji kontenerów na całym świecie i ma przeskanować miliony rezerwacji w 2025 roku, znacznie zwiększając zdolność sektora do wykrywania ładunków wysokiego ryzyka przed ich załadunkiem.
Węgiel drzewny sklasyfikowany jako towar niebezpieczny
Kolejne zmiany regulacyjne dotyczą transportu węgla drzewnego, ładunku powiązanego z kilkoma poważnymi pożarami kontenerowców w ostatnich latach. Od 2026 roku wszystkie przesyłki węgla drzewnego będą klasyfikowane jako towary niebezpieczne zgodnie z Międzynarodowym Kodeksem Towarów Niebezpiecznych w Żegludze (IMDG). Nowe przepisy obejmą traktowanie, pakowanie i rozmieszczenie takiego ładunku.
Traktowanie całego węgla drzewnego jako towaru niebezpiecznego zapewnia jednolite standardy bezpieczeństwa i daje wszystkim zaangażowanym stronom – od nadawców po przewoźników – narzędzia i jasność potrzebne do zapobiegania przyszłym tragediom” — wyjaśnia WSC. Choć nowe zasady nie są jeszcze obowiązkowe, wiele firm przewozowych już w 2025 roku przyjęło surowsze wymogi.
Bezpieczeństwo to wspólna odpowiedzialność całego łańcucha dostaw
Raport przypomina również, że zapobieganie utracie kontenerów jest wspólną odpowiedzialnością w całym globalnym łańcuchu dostaw.
Każdy kontener wyrzucony za burtę to o jeden za dużo, a każdego dnia przewoźnicy morscy współpracują z pozostałymi uczestnikami łańcucha dostaw, aby zwiększać bezpieczeństwo” — podkreśla Rada.
WSC zaleca ścisłe przestrzeganie Kodeksu CTU dotyczącego pakowania ładunków, weryfikacji masy brutto oraz właściwego rozmieszczenia kontenerów zgodnie z instrukcją zabezpieczenia ładunku (Cargo Securing Manual) każdego statku. Zwraca także uwagę na znaczenie oprogramowania do mocowania ładunków, odpowiedniego planowania tras oraz korzystania z prognoz pogodowych, aby unikać ciężkich warunków.
Postępy na tle ciągłych zagrożeń
Straty kontenerów na morzu w ciągu ostatnich dwóch dekad znacznie się wahały, z najgorszym rokiem 2013, kiedy utracono 5 578 kontenerów w wyniku kilku dużych incydentów, w tym całkowitej utraty statku. Wysokie liczby odnotowano również w 2020 (3 924) i 2021 roku (2 301), co wywołało pogłębioną analizę branży i powstanie projektu TopTier.
Dla porównania, wynik z 2023 roku, wynoszący 221 kontenerów, był jednym z najniższych w historii. Choć całkowita liczba w 2024 roku oznacza krok wstecz, WSC podkreśla, że ogólny postęp został osiągnięty.
Jako długoletni zwolennik obowiązkowego raportowania utraconych kontenerów, Światowa Rada Żeglugowa cieszy się z przyjęcia zmian do Międzynarodowej Konwencji o Bezpieczeństwie Życia na Morzu”.
Rada deklaruje dalsze wspieranie wdrażania międzynarodowych standardów bezpieczeństwa oraz transparentnych praktyk raportowania.
