Deregulacja w transporcie. Zobacz, jakie postulaty przedstawili przewoźnicy

Związek Transport i Logistyka Polska podkreśla, że “istnieje szereg obszarów działalności gospodarczej, w których wprowadzono bariery administracyjno-prawne albo utrwalono sposób postępowania, znacznie ograniczając albo wręcz uniemożliwiając inwestycje i związany z nimi rozwój przedsiębiorstw w sektorze Transportu Spedycji i Logistyki”.

Podobnego zdania jest Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce. Wskazuje ono, że w ostatnich latach, naznaczonych pandemią, agresją Rosji na Ukrainę, sankcjami nałożonymi na Rosję, Polskim Ładem oraz unijnym Zielonym Ładem, firmy transportowe znalazły się w wyjątkowo trudnej sytuacji. 

W związku z powyższym niezbędne są zmiany deregulacyjne, które zminimalizują niedogodności związane z procedurami administracyjnymi” – podkreśla ZMPD.

Brak kierowców palącym problemem

Oba związki przewoźników apelują o uproszczenie procedur związanych z zatrudnianiem kierowców z zagranicy. Przypomnijmy, że obecnie niedobór kierowców w Polsce szacuje się na 100-200 tys. osób, “w zależności od popytu na transport”. 

Postulujemy wprowadzenie w pełni elektronicznego systemu składania wniosków oraz załatwiania możliwie największej liczby i zakresu spraw, dotyczących zatrudniania cudzoziemców, w tym wydawania zezwoleń na pracę, składania oświadczeń o powierzeniu pracy, a także składania wniosków wizowych, w polskich konsulatach lub w ambasadach” – czytamy w piśmie TLP. 

TLP apeluje również o stworzenie listy branży, które będą mieć pierwszeństwo w rozpatrywaniu spraw cudzoziemców. Na tej liście powinni się znaleźć również kierowcy ciężkich pojazdów. 

ZMPD wskazuje ponadto, iż uproszczona procedura powinna dotyczyć również “przedłużania wszelkich wymaganych dokumentów, umożliwiających cudzoziemcowi kontynuowanie pracy w Polsce”.

Kondycja finansowa firm transportowych poprawy

Wiele miejsca w apelach przewoźników zajmują kwestie związane z kondycją finansową przewoźników. I tak oto ZMPD postuluje np. “wprowadzenie obowiązkowej gwarancji bankowej lub innego rodzaju zabezpieczenia finansowego dla firm spedycyjnych”. Przypomina, że dziś płynność finansowa przewoźników jest zagrożona właśnie z uwagi na “trudności z otrzymywaniem należnych płatności od spedytorów”. 

Poprawie kondycji finansowej przedsiębiorstw transportowych miałoby również służyć ograniczenie liczby pośredników w transporcie drogowym. Związek chce, aby w relacjach między zleceniodawcą a przewoźnikiem nie funkcjonował więcej niż jeden pośrednik. 

Obecnie często dochodzi do sytuacji, w której kolejne firmy spedycyjne nakładają swoje prowizje, drastycznie obniżając wynagrodzenie przewoźnika. Skutkuje to tym, że otrzymane stawki nie pokrywają podstawowych kosztów, takich jak paliwo, opłaty drogowe czy wynagrodzenie kierowcy” – argumentuje związek.

Apeluje ponadto o stworzenie rejestru nieuczciwych firm, do którego dostęp byłby bezpłatny, oraz o zwiększenie kontroli nad firmami z kapitałem zagranicznym, przede wszystkim w zakresie wypłacanych kierowcom wynagrodzeń, co miałoby zagwarantować wyeliminowanie nieuczciwej konkurencji. 

Przewoźnicy domagają się również zniesienia niektórych obowiązków publicznoprawnych, “w szczególności odstąpienie od naliczania składek zdrowotnych od sprzedaży środków trwałych oraz nieruchomości gruntowych wykorzystywanych do działalności gospodarczej, oraz możliwości odliczenia podatku VAT od niezapłaconych zobowiązań”.

Transport chce ułatwień rozwojowych

Przedstawiciele firm transportowych liczą również na zniesienie barier inwestycyjnych i rozwojowych. 

Istnieje szereg obszarów działalności gospodarczej, w których wprowadzono bariery administracyjno-prawne albo utrwalono sposób postępowania, znacznie ograniczając albo wręcz uniemożliwiając inwestycje i związany z nimi rozwój przedsiębiorstw w sektorze Transportu Spedycji i Logistyki” – przekonuje Transport i Logistyka Polska. 

Przykładem mogą być przepisy związane z planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym. Dziś termin rozpatrywania  spraw, wymagających wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, sięga nawet kilku lat – podaje TLP i postuluje “priorytetowe traktowanie postępowań w ww. sprawach i w miarę możliwości stosowanie przez organy rozstrzygające, kodeksowych terminów załatwiania spraw”.

TLP apeluje również o zmiany w zakresie vacatio legis nowo wchodzących przepisów. W odniesieniu do tych, które dotyczą wprowadzania nowych podatków albo modyfikacji dotychczasowych zasad ich naliczania, proponowany jest vacatio legis wynoszący minimum 12 miesięcy.

Okres ten pozwoli, szczególnie przedsiębiorcom-pracodawcom, na przeprowadzenie odpowiedniej analizy i dostosowanie prowadzonej działalności do nowych rozwiązań, a także umożliwi realne planowanie możliwych, przyszłych działań, w tym działań rozwojowych” – tłumaczy TLP. 

Z kolei w odniesieniu do zmian prawnych dotyczących ulg lub zwolnień podatkowych przewoźnicy postulują o “jak najszybsze wprowadzanie ich w życie, szczególnie, jeżeli będą one wspierać rozwój przedsiębiorstw i ich pracowników”.

Deregulacja w transporcie – lista propozycji

Powyżej opisaliśmy tylko wybrane propozycje dotyczące deregulacji w transporcie, wymienione przez przewoźników. Oto pełna lista apeli, dotyczących ściśle transportu drogowego towarów. 

Propozycje ZMPD:

• Wyeliminowanie lub skrócenie do minimum praktyki zawiadamiania petenta o konieczności uzupełnienia kompletu dokumentów w przeddzień upływu administracyjnego terminu rozstrzygnięcia sprawy. Skrócenie postępowań sądowych związanych z dochodzeniem należności za wykonane usługi. Umożliwienie sądom ustanawiania zabezpieczeń majątku dłużnika na czas trwania postępowania, uproszczenie formalności i obniżenie kosztów sądowych w sprawach gospodarczych.
• Przegląd unijnych regulacji związanych z ograniczaniem emisji CO2 i przeciwdziałanie wzrostowi obowiązków sprawozdawczych, m.in. związanych z raportowaniem ESG oraz innych obowiązków generujących znaczący wzrost kosztów funkcjonowania firm.
• Skrócenie czasu kontroli drogowych i granicznych oraz stworzenie systemu umożliwiającego wcześniejszą awizację pojazdu na odprawę graniczną.
• Odstąpienie od naliczania składek zdrowotnych od sprzedaży środków trwałych oraz nieruchomości gruntowych wykorzystywanych do działalności gospodarczej, oraz możliwości odliczenia podatku VAT od niezapłaconych zobowiązań. 
• Wprowadzenie zabezpieczenia finansowego dla firm spedycyjnych, np. pod postacią obowiązkowej gwarancji bankowej, które będzie obowiązywać przez cały okres działalności firmy i służyć pokryciu wszystkich jej zobowiązań wobec kontrahentów. 
• Ograniczenie liczby pośredników w transporcie drogowym pomiędzy zleceniodawcą a przewoźnikiem do jednego. 
• Skrócenie maksymalnych terminów płatności za faktury do 14 dni, z możliwością przedłużenia – w uzasadnionych przypadkach – do 30 dni, oraz wprowadzenie surowych sankcji za ich przekraczanie. Skrócenie terminu korekty VAT z obecnych 90 dni do 14 dni od nieuregulowania należności. 
• Wprowadzenie urzędowego systemu przedpłat w transporcie drogowym, który mógłby być zarządzany przez instytucję publiczną lub zaufany podmiot, zapewniający bezpieczeństwo transakcji dla obu stron. Wprowadzenie możliwości wykorzystania częściowych przedpłat, np. 50 proc. wartości usługi przed jej wykonaniem i 50 proc. po jej zakończeniu.
• Stworzenie ogólnodostępnego rejestru firm i osób z negatywną historią gospodarczą, taką jak zadłużenie czy upadłość. 
• Zwiększenie kontroli nad firmami transportowymi z kapitałem zagranicznym.
• Wprowadzenie ulg lub preferencyjnych stawek ZUS dla kierowców zatrudnionych w firmach transportowych. 
• Wprowadzenie mechanizmów prawnych uniemożliwiających firmom spedycyjnym unikanie płatności. Wprowadzenie surowszych przepisów dotyczących odpowiedzialności osób zarządzających spółkami, w tym odpowiedzialności karnej za działania na szkodę kontrahentów. Wprowadzenie wymogu posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przez spedytorów.
• Uproszczenie procedur zatrudnienia i legalizacji pobytu kierowców spoza UE.

Propozycje TLP

• Szczegółowa analiza przepisów związanych z Centralnym Rejestrem Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) i likwidacja wszelkich dublujących się obowiązków nakładanych na przedsiębiorców oraz przeniesienie ciężaru weryfikacji wszelkiego rodzaju powiązań finansowo-kapitałowych na organy administracji, prowadzące sprawy. 
• Ocena rzeczywistych skutków obecnie funkcjonujących przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz rozporządzenia w sprawie projektu planu ogólnego gminy, dokumentowania prac planistycznych w zakresie tego planu oraz wydawania z niego wypisów i wyrysów, po czym wprowadzenie prorozwojowych rozwiązań, np. poprzez zmianę przelicznika dotyczącego statystycznej liczby ludności w gminie, jako podstawę obliczeń dla możliwości rozbudowy mieszkalnictwa i inwestycji.
• Odpowiednie vacatio legis dla przepisów podatkowych oraz innych przepisów o charakterze fiskalnym.
• Deregulacja kursów kwalifikacyjnych dla kierowców w zakresie ciśnieniowych urządzeń transportowych.
• Uproszczenie systemu uzyskiwania praw jazdy i dostępu do zawodu kierowcy poprzez zrezygnowanie z Profilu Kandydata na Kierowcę oraz Profilu Kierowcy Zawodowego.
• Depenalizacja naruszeń w transporcie drogowym w przypadku niewielkich błędów wynikających z pomyłki w systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi.
• Wprowadzenie elektronicznego systemu składania wniosków oraz załatwiania największej liczby spraw dotyczących zatrudniania cudzoziemców w polskich konsulatach lub w ambasadach. Dążenie do minimalizacji formalizmów i związanej z nimi dokumentacji  i  wprowadzenia jednolitych, stosowanych powszechnie, czytelnych, prostych wzorów i załączników.
• Wprowadzenie w obowiązujących przepisach prawnych lub procedowanych projektach zmian ustawowych obligatoryjnego upoważnienia ustawowego, zobowiązującego właściwych ministrów  do wydania rozporządzenia, w którym zostaną określone z nazwy, poszczególne sektory lub branże, mające pierwszeństwo w rozpatrywaniu spraw cudzoziemców (np. branża TSL).
• Cyfryzacja zezwoleń oraz licencji w transporcie drogowym osób i rzeczy.
• Wprowadzenie skróconych terminów płatności, np. do 14 dni, dla wszelkich transakcji w obrocie handlowym pomiędzy przedsiębiorcami, bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników, osiągany roczny obrót netto oraz gałąź gospodarki, dla której świadczą usługi.